Author :
Abstract
Bu çalışmada, Zazaca’nın eğitim-öğretimdeki yeri ve tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Ana dilin; sosyal, kültürel ve ekonomik ilişkilerdeki rolü vurgulanarak, Zazaca’nın eğitim sistemindeki mevcut durumu değerlendirilmiştir. Zazaca, 2012 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından "Yaşayan Diller ve Lehçeler" dersi kapsamında ortaokullarda seçmeli olarak okutulmaya başlanmış, ancak öğretmen, program, alfabe, yazım ve materyal gibi çeşitli sorunlarla karşılaşmıştır.
Zazaca, Hint-Avrupa dil ailesinin İrani diller grubuna ait olup, Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde konuşulmaktadır. 19. yüzyıldan itibaren yazılı metinlerle belgelenmeye başlamış, ancak sistematik bir eğitim sürecine dahil edilmesi gecikmiştir. 2009 sonrası Türkiye’de bazı üniversitelerde Zaza Dili ve Edebiyatı bölümleri açılmış, ancak Zazaca eğitim ve öğretimi noktasında ciddi problemler varlığını sürdürmüştür. Çalışmada Zazacanın coğrafi dağılımı, yazı ile buluşması, Türkiye’de yükseköğretim ve milli eğitimdeki konumu, seçmeli ders süreci, Zazaca alfabeler ve standartlaşma, Zazaca yazımda dik temel harflerin kullanımı, Zazaca ders kitapları ve günümüzde eğitim kurumlarındaki yeri üzerinde durulmaktadır. Zazaca’nın eğitimdeki statüsü ve yaşadığı problemler detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.
Keywords
Abstract
This study examines the role of Zazaki in education and its historical development. Emphasizing the role of the mother tongue in social, cultural, and economic relations, the current situation of Zazaki within the educational system is assessed. Zazaki was introduced as an elective course in middle schools in 2012 under the "Living Languages and Dialects" program initiated by the Ministry of National Education. However, it has faced various challenges, including issues related to teachers, curriculum, alphabet, orthography, and educational materials.
Zazaki belongs to the Iranian branch of the Indo-European language family and is spoken in the eastern and southeastern regions of Turkey. Although written records of the language date back to the 19th century, its integration into a systematic educational process has been significantly delayed. Since 2009, some universities in Turkey have established departments for Zaza Language and Literature. However, serious problems regarding the teaching and learning of Zazaki persist. This study focuses on several key aspects, including the geographical distribution of Zazaki, its introduction into written form, its status in higher and national education in Turkey, the elective course process, Zazaki alphabets and standardization efforts, the use of upright basic letters in Zazaki orthography, Zazaki textbooks, and its current position in educational institutions. The status of Zazaki in education and the challenges it faces are analyzed in detail.
