Okul Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri İle Öğretmenlerin Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki Üzerine Türkiye’de Yapılan Tez Çalışmalarının İncelenmesi
Author :
Abstract
Bu araştırma, 2011-2023 yılları arasında Türkiye’de okul yöneticilerinin liderlik özellikleri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkiyi inceleyen yüksek lisans ve doktora tezlerini analiz etmektedir. Çalışmada, liderlik türleri ve yönetsel pratiklerin öğretmenlerin örgütsel davranışları üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Meta-sentez yöntemi ve içerik analizi kullanılarak toplam 56 tez incelenmiştir. Bulgular, liderlik türlerinin örgütsel sinizm üzerinde belirgin etkileri olduğunu ortaya koymaktadır. Dönüşümcü liderlik öğretmenlerin sinizm algılarını azaltırken, toksik liderlik bu algıyı artırmaktadır. Nicel yöntemlerin baskın olduğu bu çalışmalarda, "Örgütsel Sinizm Ölçeği" ve "Liderlik Davranışı Betimleme Ölçeği" en sık kullanılan veri toplama araçlarıdır. Ayrıca, araştırmaların yüksek lisans düzeyinde yoğunlaştığı ve özellikle İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi ile Uşak Üniversitesi'nde yoğunlaştığı görülmüştür. Kadın öğretmenlerin örneklemde daha fazla temsil edilmesi, cinsiyetin liderlik algıları ve sinizm üzerindeki etkilerinin araştırılması için fırsatlar sunmaktadır. Bu çalışma, liderlik türleri ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkilerin anlaşılmasına katkı sağlamakta ve bu alanda gelecekte yapılacak çalışmalar için bir çerçeve sunmaktadır. Özellikle nitel ve karma yöntemlerin kullanımı, etik liderlik ve psikolojik sermaye gibi değişkenlere odaklanılması önerilmektedir.
Keywords
Abstract
This study analyzes master's and doctoral dissertations that examine the relationship between school administrators' leadership characteristics and teachers' organizational cynicism attitudes in Turkey between 2011 and 2023. The study investigated the effects of leadership types and managerial practices on teachers' organizational behaviors. A total of 56 theses were analyzed using meta-synthesis method and content analysis. The findings reveal that leadership types have significant effects on organizational cynicism. While transformational leadership decreases teachers' perceptions of cynicism, toxic leadership increases this perception. In these studies where quantitative methods are dominant, “Organizational Cynicism Scale” and “Leadership Behavior Description Scale” are the most frequently used data collection tools. In addition, it was observed that the studies were concentrated at the graduate level, especially at Istanbul Sabahattin Zaim University and Uşak University. The overrepresentation of female teachers in the sample provides opportunities to investigate the effects of gender on leadership perceptions and cynicism. This study contributes to the understanding of the relationships between leadership types and organizational cynicism and provides a framework for future studies in this field. In particular, it is recommended to use qualitative and mixed methods and to focus on variables such as ethical leadership and psychological capital.
